سفیر ترکیه: با اعلام تعلق جزایر سه گانه به امارات مخالفیم، چشم داشتی به خاک عراق نداریم - وبلاگ کرمی

به گزارش وبلاگ کرمی، سفیر ترکیه در تهران براین باور است که کشورش خیلی بیش تر از آن چه که تصور می گردد در مجامع بین المللی از ایران حمایت نموده و می نماید. او هم چنین معتقد است که حضور نیروهای نظامی کشورش در شمال عراق بیش از حد سیاسی شده و آنکارا چشم داشتی به خاک عراق ندارد.

رضا هاکان تکین، سفیر ترکیه در تهران با حضور در وبلاگ کرمی به سوالات وبلاگ کرمی درباره سیاست های کشور متبوعش درباره ایران و منطقه، حضور نیروهای ترک در عراق و موصل و هم چنین توریسم و گردشگری بین دو کشور پاسخ گفت.

عادت داریم حرفهای مان را رو در رو بزنیم

او در پاسخ به سوالی درباره دلیل موضع گیری مقامات ترکیه علیه ایران در بعضی مجامع مانند بیانیه مشترک با کشورهای حاشیه خلیج فارس که در ریاض برگزار گردید، گفت: ما دیدگاه های متفاوتی در مورد ایران ابراز ننموده ایم؛ علاقه داریم که رابطه مان با ایران در تمام حوزه ها گسترش دهیم و می خواهیم که روابط منطقه یی ما هم همراه با آن گسترش یابد. شاید چیزی که تا حدی باعث می شود این ذهنیت به وجود بیاید این است که ما خیلی صریح صحبت می کنیم ولی بعضی از کشورها در روی صحنه لبخند می زنند ولی پشت سر ایران صحبت می نمایند و علیه ایران فعالیت می نمایند اما ما عادت داریم حرفهای مان را رو در رو بزنیم.

او ادامه داد: بر عکس ذهنیتی که شاید در رابطه با مواضع مان در قبال ایران وجود داشته باشد ترکیه در بسیاری از مجامع بین المللی از ایران حمایت می نماید. برای مثال در بحث جزایر سه گانه و مسائل مرتبط با آن ما در این نشست (ریاض) به خاطر ایران کوشش کردیم و سعی کردیم که به ایران یاری کنیم. 10 روز پیش در ریاض نشست وزیران خارجه کشورهای شورای همکاری برگزار گردید و یک بیانیه مشترک منتشر شده بود که در متن اولیه این بیانیه جملات خیلی تندی علیه ایران در مورد جزایر سه گانه و هم در مورد سیاست های منطقه یی استفاده شده بود، ولی ما با کوششی که کردیم توانستیم این متن را کمی تغییر داده و تلطیف کردیم.

با اعلام تعلق جزایر سه گانه به امارات مخالفت کردیم

سفیر آنکارا در تهران گفت: آن ها می خواستند در بیانیه ای نهایی اعلام نمایند جزایر سه گانه متعلق به امارات است ولی ما گفتیم که این اشتباه است و پس از آن جمله خنثی تری در بیانیه نهاده شد تا دو کشور (ایران و امارات) با یکدیگر ملاقات نموده و مسائل را حل نمایند.

وی ادامه داد: در همان بیانیه اولیه در مورد سیاست های منطقه یی ایران هم بیانات بسیار تندی عنوان شده بود ولی ما این جملات را هم نرم تر کردیم. خیلی ها مسائل را ندیدند و وقتی نهایتا بیانیه منتشر شد گفتند ترکیه هم در این نشست موضع گرفته است. من در روزهای گذشته به دوستان مان در وزارت خارجه ایران این مساله را شرح دادم.

ترکیه خیلی بیش تر از آن چه که تصور می شود از ایران حمایت نموده و می نماید

هاکان تکین گفت: ما حتی اگر تبلیغ هم نکنیم می دانیم که ترکیه خیلی بیش تر از آنچه که تصور می شود از ایران حمایت نموده و می نماید. البته در مورد سیاست هایی که ایران پیگیری می نماید، اگر نگرانی هم داشته باشیم آن را مستقیم ابراز می کنیم زیرا بین دوستان واقعی روابط باید همین طور باشد.

ترکیه برای تمامیت ارضی و حاکمیت ملی عراق اهمیت ویژه ای قائل است

این دیپلمات ترک در ادامه به سوالاتی پیرامون حضور نیروهای نظامی عراق در بخش هایی از خاک عراق پاسخ داد و درباره مواضع دولت آنکارا در این زمینه گفت: ترکیه جزء کشورهایی است که برای تمامیت ارضی و حاکمیت ملی عراق به دلایلی چون همسایگی و داشتن حدود 350 کیلومتر مرز مشترک اهمیت ویژه ای قائل است.

او ادامه داد: با این حال متأسفانه در تاریخ معاصر عراق به ویژه از 1990 به بعد شاهد بی ثباتی عمیقی هستیم و متاسفانه حکومت مرکزی این کشور هم نتوانست حاکمیت خود را در چهار گوشه سرزمین عراق حفظ کند.

هاکان تکین با بیان این که از نظر من این بی ثباتی ها در عراق از گذشته هم وجود داشته و با ظهور داعش ایجاد نشده است، اضافه نمود: همین نبود ثبات در عراق ترکیه را متحمل صدمات زیادی نموده است. برای مثال ترکیه در حالی بیش از 35 سال است که با سازمان تروریستی پ ک ک که قرارگاه شان در اراضی کشور عراق یعنی کوه های قندیل است مبارزه می نماید که حکومت مرکزی عراق با گذشت حدود 30 سال نتوانسته آن ها را از سرزمین خود بیرون کند.

وی با اشاره به افزایش حرکت های تجزیه طلبانه در عراق، گفت: همین امر هم موجب شده است که در این سال ها ترکیه بیش از 4 هزار نفر از شهفرایندان خود را در حملات پ ک ک از دست بدهد و این واقعیتی است که هیچ وقت نباید آن را نادیده گرفت .علاوه براین توجه شما را به این موضوع جلب می کنم که شرایط عراق هر روز بدتر شده است و از سال 2003 به بعد به دنبال مداخله آمریکا در این کشور حرکت های تجزیه طلبانه هم بیش تر شدند. من این بی ثباتی ها را به واسطه سیاست های غلطی می دانم که در این کشور اعمال شده و این فرایند را تقویت نموده است.

سفیر ترکیه در تهران ادامه داد: در این بخش به تابستان سال 2014 اشاره می کنم که داعش از موصل آغاز به تصرف بخش های زیادی از خاک عراق کرد. وقتی از موصل صحبت می کنیم شهری را می گوییم که حدود 40 کیلومتر بیش تر با مرز ترکیه فاصله ندارد و به دلیل نداشتن تسلط دولت مرکزی عراق بر اوضاع، امروز معضل داعش هم به مساله حضور پ ک ک در عراق اضافه شده است.

هاکان تکین با بیان این که وقتی داعش در مرز ترکیه در حال پیش روی است نباید از ما انتظار داشته باشند که دست روی دست گذاشته و نظاره گر باشیم، گفت: طبیعتاً ما هم ترجیح می دهیم که دولت مرکزی عراق بتواند با این تهدیدها مقابله نموده و آن ها را رفع کند؛ اما اگر چنین قدرتی را ندارند ترکیه بر اساس اصل دفاع مآغاز حق دارد امنیت خود را تأمین کند.

حضور ترکیه در موصل بیش از حد سیاسی شده است

او ادامه داد: از سوی دیگه به نظر می رسد که حضور نیروهای ترکیه که برای آزادسازی موصل به این منطقه آمده اند بیش از حد سیاسی شده است و حتی می توان گفت که اخبار رسانه ها را از موضوع اصلی منحرف نموده است. در واقع حضور نظامی ما در بعشقیه در شمال موصل به زمانی باز می شود که مقام های عراقی از ترکیه دعوت کردند تا به منظور آموزش نیرو برای مشارکت در آزادسازی موصل به این منطقه بیایند.

این دیپلمات ترک در مورد حضور اولیه نیروهای ترکیه در شمال عراق، گفت: در ماه مارس 2016 در بعشقیه کمپی دایر شد و وزیر دفاع عراق شخصا از آن بازدید کرد و حتی در 6 یا 7 ماه آغازین افتتاح این کمپ حقوق افرادی که در آن آموزش می دیدند را هم دولت عراق پرداخت کرد. آموزش نیروها برای مقابله با داعش و آزادسازی موصل در این منطقه ادامه داشت تا این که در دسامبر 2016 مورد هدف حمله راکتی نهاده شد و بعد از این حملات، نیروهای خود را برای دفاع از این کمپ و تأمین امنیت این منطقه افزایش دادیم که با مخالفت دولت عراق روبه رو شدیم.

وی ادامه داد: هنوز هم نمی دانیم که چرا موضع گیری مقام های عراقی در مورد این کمپ تغییر کرد. چه بسا دستوراتی دریافت کردند که بعد از آن آغاز به مخالفت کردند.ترکیه بابت مقابله با داعش به شکل ناعادلانه ای مورد انتقاد نهاده شد. این در حالی است که بارها اعلام کردیم که حضور ما در شمال عراق با هدف آموزش نیرو برای مبارزه با تروریسم است و هیچ گوشه چشمی به خاک عراق نداریم.

هاکان تکین با اشاره به سفر هفته گذشته قائم مقام وزیر امور خارجه ترکیه به بغداد تاکید نمود: در این سفر دو طرف تبادل نظرهایی داشتند و در آن جا مواضع خود را در مورد حضور نیروهای ترکیه در شمال عراق ابراز و در بعضی موارد هم تصمیماتی اتخاذ کردند. به طور کلی هدف ما این است که بتوانیم این مسأله را با برادران عراقی خود حل کنیم. اما این که دقیقاً در حین مبارزه با داعش و این روزهای حساس، حضور ترکیه در بعشقیه بزرگ شود را دیدگاهی هدفمند و برنامه ریزی شده تلقی می کنیم.

وقتی در عراق بحث حاکمیت منطقی است که شرایط عادی در آن جا حاکم باشد

سفیر آنکارا در تهران در پاسخ به این سوال که با همه این شرحات باز هم مقام های عراقی معتقد به نقض حاکمیت این کشور توسط ترکیه هستند و آیا مطرح کردن بحث دفاع مآغاز به ترکیه اجازه نقض حاکمیت ارضی عراق را می دهد؟ گفت: ما مسئله ای در مورد تمامیت ارضی عراق نداریم ولی وقتی از حاکمیت ملی عراق صحبت می شود باید به این سوال ها پاسخ دهیم که آیا آن ها در این منطقه حضور دارند؟حکومت مرکزی عراق اجازه ورود به اقلیم کردستان را ندارد. از سوی دیگر کوه های قندیل در دست پ ک ک است و منطقه موصل، تکریت و بخش بزرگی از استان الأنبار تا چند وقت پیش در تصرف داعش بوده است. هم چنین وقتی از نقض حاکمیت ملی عراق صحبت می کنیم دقیقا از چه چیزی صحبت می کنیم؟

او ادامه داد: چرا دولت عراق از سازمان هایی که بخش های وسیعی از سرزمین شان را تهدید می نماید صحبتی نمی نمایند؟ طبیعتاً وقتی در عراق بحث حاکمیت منطقی است که در این کشور شرایط عادی یک کشور حاکم باشد.

این دیپلمات ترک در رابطه با صحبت های اخیر اردوغان در مورد موصل و اشاره به زمانی که این منطقه جزئی از خاک ترکیه بوده است و این که آیا چنین ادعاهایی در این برهه در مورد نقض حاکمیت ارضی عراق از سوی ترکیه ایجاد شبهه نمی نماید؟ گفت: در مورد سخنان رییس جمهور ترکیه تاکید می کنم که آقای اردوغان چنین صحبتی داشتند؛ ولی باید به این نکته توجه کرد که آمریکا از ده ها هزار کیلومتر آن طرف تر به عراق می آید و در مورد موصل اظهارنظر و تصمیم گری می نماید در صورتی که ترکیه صدها سال است که با تمام کشورهای منطقه در چارچوب دولت عثمانی و به عنوان یک کشور زندگی می نموده است.

هاکان تکین هم چنین در مورد بعضی مباحث مطرح شده مبنی بر این که حضور ترکیه در آزادسازی موصل برای امتیازگیری از آمریکا و عراق است، گفت: این موضوع حقیقت ندارد و ما نمی خواهیم از دولت آمریکا یا عراق امتیاز بگیریم. تنها هدف ترکیه از حضور در موصل تأمین امنیت خودمان است.

وی ادامه داد: از آن گذشته در جریان جنگ های مهمی که در خلال جنگ جهانی اول رخ داده بود و مرزهایی که در مجلس میثاق ملی معین شده بود و با استناد به نقشه های آن موقع می گویم که موصل بخشی از خاک ترکیه بوده است. اما در تحولاتی که در حین جنگ ها انجام شد موصل امروز خارج از خاک ترکیه نهاده شده است.

سفیر آنکارا در تهران با تاکید بر این که ترکیه نمی خواهد مجدداً پفراینده های گذشته در مورد موصل را باز کند، اضافه نمود: صحبت های آقای اردوغان هم برای شفاف شدن دلایل اهمیت موصل برای ترکیه بود. ما نیتی برای رفتن به سراغ گذشته ها نداریم و هیچ مسئله ای هم با مرزهای موصل نداریم. ما باید به خاطر آوریم که موصل چطور سقوط کرد. از یاد نبرید که در تابستان 2014 حدود 70 هزار نفر از منصوبان مصلح دولت مرکزی عراق، پلیس و ارتش این کشور در موصل حضور داشتند و یک گروه هزار نفری به اسم داعش آمدند و 70 هزار نفر تمام سلاح های سنگین خود را رها نموده و فرار کردند. حال به نظر شما چنین دولتی می تواند به ما درس حاکمیت بدهد؟

سیاست های ترکیه در موصل به تمامیت ارضی عراق یاری می نماید

در بخش دیگری از این گفت وگو هاکان تکین در پاسخ به این پرسش که شما می گویید عراق حاکمیت ملی ندارد ولی حقیقت این است که شما در یک کشور دیگر حضور پیدا نموده اید و دولت مرکزی مخالف این حضور است، فکر نمی کنید این موضوع می تواند در آینده بدعتی خطرناک برای خود ترکیه باشد؟ توضیح داد: خیر ما باید به شرایط عینی هر کشور نگاه کنیم. ماده 51 کنوانسیون شورای امنیت سازمان ملل حق مدافعه مآغاز را برای این کشور در نوارهای مرزی در نظر گرفته و به رسمیت می شناسد.

او ادامه داد: اگر حکومت مرکزی بتواند امنیت و ثبات را در آن مناطق حاکم کند ما علاقه ای نداریم که سربازهای مان را به عراق بفرستیم؛ ولی اگر این کار را انجام ندهیم ضرر آن متوجه خودمان می شود. آرزوی می کنیم عراق بتواند مجدداً به شرایط عادی بازشود؛ البته منظور من از شرایط عادی این است که حکومتی روی کار باشد که تمام اقشار عراق را نمایندگی کند. در هر صورت سیاست های ترکیه در موصل به تمامیت ارضی عراق یاری می نماید.

این دیپلمات ترکیه هم چنین در این رابطه با این که آیا آنکارا برنامه هایی برای بعد از آزادسازی موصل و این که چه گروهی اداره امور را در دست داشته باشند، دارد؟ گفت: ما در این مورد نگرانی داریم و تنها انتظارمان این است که موصل از سوی مردم موصل اداره شود. سنی، شیعه، ایزدی، نمودها، اعراب و مسیحی های موصل می توانند جزو این ها باشند و تفاوتی ندارد. مهم این است که موصل پس از آزادسازی توسط مردم خودش اداره شود.

در بخش دیگری از این گفت وگو سفیر ترکیه در تهران در مورد روابط گردشگری تهران و آنکارا و بحث پرداخت غرامت به ایرانی هایی که در زمان کودتای نافرجام در ترکیه متحمل خسارت شده بودند، گفت: حدود یک ماه و نیم پیش در اجلاس گردشگری کشورهای جاده ابریشم برگزار گردید. وزیر فرهنگ و گردشگری ترکیه صحبت هایی با آقایان مسعود سلطانی فر، رییس سازمان صنایع دستی و گردشگری و مرتضی رحمانی موحد، معاون گردشگری وی داشت و در حاشیه این نشست ها هم شرکت های توریستی دو کشور هم با یکدیگر گفت وگو داشتند.

او ادامه داد: ضرر متقابل است و فقط یک طرف متضرر نشده است. ما اعلام نموده بودیم که ضررهایی که شرکت ها در شب کودتا و فردای آن روز متحمل شده اند را می توانیم به عهده بگیریم؛ اما همان طور که می دانید فردای آن روز سازمان میراث فرهنگی و گردشگری ایران ممنوعیتی را برای حضور تورها در ترکیه اعمال کرد.

ترکیه نباید ضرر شرکت های گردشگری به دلیل تصمیم مقامات ایرانی را بدهد

هاکان تکین با بیان این که ممنوعیت یک ماهه ای که برای سفر تورهای ایرانی به ترکیه وضع شد می توانست پس از چند روز برداشته شود، گفت: متاسفانه بعد از حدود یک ماه و با اقدامات بسیار جدی که ترکیه انجام داد این ممنوعیت لغو شود .این در حالی است که ترکیه با روسیه روابطش را چندان بهبود نبخشیده بود ولی چند روز پس از کودتا روسیه ممنوعیت اعمالی خود را برداشت ولی ایران یک ماه کامل این ممنوعیت را اعمال کرد.

سفیر آنکارا در تهران توضیح داد: این انتظار به جایی نیست که توقع داشته باشند ضرر و زیانی که به خاطر تصمیمات مقام های ایرانی شرکت های گردشگری متحمل شده اند توسط طرف ترکیه جبران شود.

سفر گردشگران ایرانی به ترکیه در ژوئیه و اوت 30 درصد کاهش داشته است

وی در پاسخ به این سوال که آیا آماری از بحثی که مطرح کردید یعنی ضررهایی که به واسطه ممنوعیت یک ماهه حضور گردشگران ایرانی در ترکیه متحمل شده اید دارید؟ گفت: میزان گردشگری که از ایران به ترکیه می آمد، پس از کودتا در ماه ژوئیه و اوت نسبت به سال گذشته 30 درصد کاهش یافته است. طبیعی است بعضی به خاطر شرایط شان سفر را کنسل نمایند ولی اصلی ترین دلیل این کاهش ممنوعیتی بود که از طرف ایران برای تورهایی که به ترکیه سفر می نمایند اعمال شد.

هاکان تکین ادامه داد: در سال 2015 حدود 1.7 میلیون گردشگر از ایران به ترکیه آمده بودند. این رقم یک سال قبلش 1.6 میلیون بود که این آمار نشان می دهد میزان گردشگران ایرانی که به ترکیه سفر می کردند رشد صعودی داشته است. از سوی دیگر با وجود این که هنوز سال 2016 به سرانجام نرسیده است و ما آمار قطعی نداریم ولی تا همین مدت شاهد کاهش 30 درصدی گردشگران ایرانی هستیم و این برای ما نگرانی هایی را ایجاد می نماید. با این حال براین باوریم که تعاملات گردشگری تهران و آنکارا رو به جلو حرکت می نماید.

وی با تاکید بر این که در حال حاضر آنالیز ضرر و زیان شرکت های گردشگری ایرانی در دستور کار ماست و خیلی مشکل جدی در رابطه با آن ها نداریم، اضافه نمود: ما می خواهیم نگاه مان به آینده باشد و صنعت گردشگری به طور متقابل در دو کشور گسترش یابد؛ چرا که دو کشور ظرفیت های بسیاری زیادی در زمینه گردشگری دارند و اگر ایران بتواند به شکل موثری خود را در ترکیه معرفی کند و زیرساخت های گردشگری خود را توسعه دهد توریست بیش تری از ترکیه به این کشور خواهند آمد.

این دیپلمات ترک با تاکید براین که تنها جذب توریست از کشورهای دیگر مهم نیست، گفت: ضروری است در زمینه گردشگری مانند احداث هتل و سایر زیرساخت های گردشگری سرمایه گذاری شود که خوشبختانه دو کشور در این بخش ظرفیت های بالایی دارند.

گفت وگو از خبرنگار وبلاگ کرمی، آزاده تهرانی