کارتون های علمی قدیمی - وبلاگ کرمی

به گزارش وبلاگ کرمی، شاید یکی از مجذوب کننده ترین کارتون های قدیمی، کارتون محبوب چوبین باشه که بچه ها را با موضوع حیات فرازمینی و سیارات دیگر آشنا کرد.

بالا و پایین پریدن پروفسور بالتازار بعد از یک اختراع موفقیت آمیز، سفر به اعماق دریا ها برای آشنایی با موجودات دریایی، یا همراه شدن با یک قطره آب در جهت سفر از دل یک ابر تا عمق زمین، بخشی از خاطرات کودکی خیلی از بچه های دیروز را شکل می دهند؛ کارتون هایی که اولین دریچه به سوی آشنایی با مباحث علمی بودند.

شاید اولین جرقه های آشنا شدن ما با مباحث علمی، از دوران کودکی و با برنامه های تلویزیونی زده شد. البته کارتون های علمی که قصد داریم در این گزارش به آن ها اشاره کنیم، خاطرات کودکی بچه های اواخر دهه 50، همینطور دهه های 60 و 70 و تاحدودی اوایل 80 هست.

طبیعتاً بچه های دو دهه اخیر بخاطر توسعه فناوری های مختلف و کاربردی تر شدن استفاده از اینترنت و شبکه های مجازی، به راحتی به نوترین محتوا های آموزشی و علمی دسترسی دارند و مثل ما دهه شصتی ها؟! محدود به دو کانال تلویزیونی و برنامه های کودک در ساعات مشخصی از روز نیستند.

مرور کارتون های علمی قدیمی را از اواخر دهه 50 شروع می کنیم؛ از یک آقای خورشید جدی و با جذبه. اگرچه ما در داستان هامون همواره از خورشید خانوم صحبت می کنیم، اما برنامه ای به شکل فیلم- انیمیشن حدود پنج دهه قبل از تلویزیون پخش میشد به نام آقای خورشید ما (our Mr. sun) که شاید بیشتر متولدین دهه 50 و 60 آن را بخاطر داشته باشند.

آقای خورشید ما یک فیلم علمی 56 دقیقه ای به کارگردانی فرانک کاپرا و اولین فیلم از مجموعه 9 فیلم علمی تحت عنوان مجموعه علوم بل (Bell science series) است.

فیلم- انیمیشن علمی آقای خورشید ما نخستین بار سال 1956 از شبکه CBS آمریکا پخش شد و در ایران هم دوبله و از تلویزیون پخش شد. دو شخصیت اصلی فیلم، دکتر ریسرچ (ِDr. Research) و آقای نویسنده بود و در بخش انیمیشن هم آقای خورشید و پدر زمان، نحوه فعالیت خورشید و تأثیر آن بر زندگی انسان ها و موجودات را به زبان ساده برای بچه ها و نوجوانان تشریح می کردند.

گردوی دانش سخت است و محکم -، اما نباشد ما را از آن غم -، زیرا توانیم آن را شکستن - با نیروی میخواهم بدانم!

شاید همه تصویری که از کارتون قدیمی میخواهم همه چیز را بدانم که بیشتر بین بچه های قدیم با نام گردوی دانش شناخته میشه، همین دو بیت شعری هست که پسربچه ای آن را زمزمه میکنه و با چکش کوچکی، روی یک گردو میزند.

هرچند ابتدای تیتراژ ابتدایی این کارتون و سوار شدن پسربچه روی یک موشک کمی جالب به نظر میرسید، ولی ادامه این مجموعه، روایت مستند و نه چندان دلچسبی از موضوعات مختلف بود.

برنامه آموزشی- علمی میخواهم همه چیز را بدانم (Хочу все знать / I want to know everything) یکی از برنامه های علمی محبوب بچه ها و نوجوانان در شوروی سابق و روسیه محسوب میشه. فراوری و پخش این مجموعه از سال 1957 شروع شد و تا سال 2010 ادامه داشت. هر قسمت از این مجموعه 10 دقیقه بود که به شکل مستند، موضوعات مختلف در خصوص اسرار دنیا، اکتشافات برجسته علمی، گیاهان و جانوران، کره زمین، بدن انسان، پدیده های طبیعی، انرژی خورشیدی، سیارات دیگر، طبیعت و ... برای بچه ها و نوجوانان شرح میداد.

با یک وقفه حدوداً 10 ساله، از ژوئن 2021 (خرداد 1400) فراوری و پخش این برنامه علمی با همان برند میخواهم همه چیز را بدانم در شکل و شمایل نو و قالبی کاملاً به روز شده در قالب 60 قسمت 12 دقیقه ای به وسیله یک سرویس ویدئویی (KinoPoisk) شروع شده است.

شاید اگه شما هم جزو متولدین دهه 60 و 70 باشید، یکی از بینندگان پروپاقرص ابداعات و اختراعات عجیب پروفسوری بودید که صدای قدم زدن هاش موقع فکر کردن برای یک اختراع نو، هنوز توی گوشمان ثبت شده است.

از پروفسور بالتازار صحبت می کنیم؛ مخترعی که با ماشین جادویی اش، همواره راهی برای حل مسائل پیدا می کرد. انیمیشن پروفسور بالتازار (Professor Balthazar) محصول کرواسی (یوگوسلاوی سابق) که 4 سری از این مجموعه شامل 59 قسمت، بین سال های 1967 تا 1978 ساخته و از تلویزیون این کشور پخش شد. این مجموعه در کشور های دیگر هم مورد استقبال نهاده شد و با همین نام پروفسور بالتازار از برنامه کودک شبکه یک در دهه 60 پخش شد.

بخش مجذوب کننده این انیمیشن زمانی بود که مردم شهر با مسئله ای روبرو میشدند و از پروفسور بالتازار درخواست یاری می کردند. پروفسور بالتازار به کنار ماشین جادوی اش می آمد، کمی قدم میزد و به فکر فرو می رفت؛ با شادی به هوا می پرید و با دویدن به سمت ماشین جادویی اش، اهرمی را فشار میداد، چراغ های ماشین جادویی روشن میشدند، چتر بالای ماشین باز و بسته میشد و بعد از چند ثانیه، پروفسور بالتازار با باز کردن یک شیر، اختراع نو را در یک لوله آزمایش تحویل می گرفت. اختراع نو از لوله آزمایش روی زمین ریخته و اختراع نو ظاهر میشد. شاید انیمیشن پروفسور بالتازار را بتوانیم یکی از اولین تجربه های کودکی ما با موضوع مخترع و اختراع بنامیم.

کارتون آزمایشگاه زیردریایی 2020 با نام اصلی آزمایشگاه دریایی 2020 (Sealab 2020) سال 1972 از شبکه ان بی سی آمریکا پخش میشد. این کارتون که در دهه 50 شمسی از تلویزیون ایران شده بود، در اوایل دهه 70 از تلویزیون بازپخش شد.

کارتون آزمایشگاه زیردریایی 2020 در قالب یک فصل شامل 15 قسمت 20 دقیقه ای تهیه شد. داستان مربوط به یک پایگاه تحقیقاتی زیردریایی بود که فرماندهی آن را مایکل مورفی برعهده داشت و 250 پژوهشگر در این آزمایشگاه زیردریایی، اکتشافات دریایی، محافظت از موجودات دریایی و تحقیقات علمی را با راهنمایی دکتر پل ویلیامز که یک اقیانوس شناس بود، انجام می دادند. در این مجموعه بچه ها و نوجوانان علاوه بر آشنا شدن با موجودات مختلف دریایی، با موضوعات زیست محیطی، مخاطراتی که دریاها، اقیانوس ها و موجودات دریایی را تهدید می کرد، آشنا می شدند.

فراوری و پخش این مجموعه با یک وقفه، بار دیگر از سال 2000 تا 2005 میلادی و با عنوان آزمایشگاه دریایی 2021 (Sealab 2021) در قالب 4 فصل (هر فصل 13 قسمت 12 دقیقه ای) از سر گرفته شد.

شاید یکی از مجذوب کننده ترین کارتون های قدیمی، کارتون محبوب چوبین باشه که بچه ها را با موضوع حیات فرازمینی و سیارات دیگر آشنا کرد.

کارتون چوبین در ژانر علمی- تخیلی و ماجراجویانه (星の子チョビン/ Chobin the Star Child) در سال 1974 در 26 قسمت تهیه و از شبکه TBS ژاپن پخش شد. چوبین یک موجود فرازمینی کوچک بود که در جستجوی مادرش، به زمین رسیده بود و با استفاده از دستبند جادویی که به دست داشت، با انسان ها ارتباط برقرار می کرد و در مدت حضورش در زمین، با دشمن اصلی اش، برونکا که سیاره ستاره درخشان را به اسارت درآورده بود و موجودات عجیب و غریب فضایی، مبارزه می کرد.

حالا اگر بخواهیم کمی از دهه 60 فاصله بگیریم و کارتون های علمی نوتری را آنالیز کنیم، به اتوبوس مدرسه جادویی (The Magic School Bus) که در ایران بیشتر با نام سفر های علمی شناخته میشه، می رسیم.

این مجموعه که براساس کتابی به همین نام ساخته شده است، داستان ماجراجویی های علمی دانش آموزان یک مدرسه را به همراه معلم شان، خانم فریزل (Miss Frizzle) در یک اتوبوس مدرسه جادویی نشان میدهد. در این انیمیشن آموزشی، ماجراجویانه و فانتزی علمی، بچه ها و نوجوانان با شگفتی های علم و سایر موضوعات علمی آشنا می شوند.

این کارتون محصول آمریکا- کانادا بوده و نخستین فصل آن شامل 13 قسمت در سال 1994 فراوری و پخش شد. سه فصل بعدی این مجموعه هم در سال های 95 تا 97 فراوری و پخش شد. این مجموعه در ایران با نام سفر های علمی از تلویزیون پخش شد.

کارتون قطره آب با نام اصلی قطره باران (Raindrop, Water is adventure) اوایل دهه 80 از تلویزیون پخش میشد.

این کارتون که جوایز متعددی را نصیب خودش نموده، محصول اسپانیا و در قالب یک فصل 26 قسمتی در سال 2001 فراوری و پخش شد. در این کارتون، موضوعات مرتبط با آب، محیط زیست و سیاره زمین در قالبی ساده و آموزنده به بچه ها و نوجوانان آموزش داده میشد.