بازخوانی سفرنامه های اروپایی ایرانیان در عصر قاجار - وبلاگ کرمی

به گزارش وبلاگ کرمی، کتاب بازخوانی سفرنامه های اروپایی ایرنیان در عصر قاجار تالیف نغمه سهرابی ترجمه محمد سروی زرگر از سوی نشر مرکز منتشر شد. این کتاب مجموعه ای از جُستارهای تاریخ نگارانه است که به سفرنامه های آن دسته از سیاحان ایران عصر قاجار می پردازد که راهی اروپا شدند.

کتاب در پنج فصل تدوین شده که عناوین فصل های آن عبارتند از: سفرنامه نویسی خلق ژانر، میرزاابوالحسن خان ایلچی شیرازی و حیرت نامه او، روایت های سفر میرزا فتاح خان گرمرودی به اروپا، ناصرالدین شاه و سفرنامه های او ... و رواج سفرنامه نویسی در ایران.

تمرکز کتاب بر چهار دوره از سلطنت پادشاهان در این سال های تاریخ ایران است: دوره سلطنت فتحعلی شاه، محمدشاه، ناصرالدین شاه و مظفرالدین شاه. با تمرکز ویژه بر سفرنامه های ابوالحسن خان ایلچی شیرازی، میرزا فتاح خان گرمرودی، ناصرالدین شاه قاجار، ابراهیم صحاف باشی و محمدعلی پیرزاده، این اثر نشان می دهد که سفرنامه های دوره قاجار چیزی بیش از صِرف توصیف اروپا ـ مقصد ـ ارائه می دهند؛ آنها مرزهای فهم ما از ایران عصر قاجار ـ مبدأ ـ را توسعه می دهند.

مولف علاوه بر توجه به سفرنامه ناصرالدین شاه به اروپا به سفرنامه دو دیپلمات عصر قاجار هم نگاه نموده است؛ نخست ابوالحسن خان ایلچی شیرازی (1190-1262 ق / 1776- 1846 م)، سیاستمدار مشهور ایرانی و وزیر امور خارجه دولت قاجار. زندگی پرماجرا و جنجال برانگیز ابوالحسن شیرازی، روایات و داوری های گوناگون و متناقضی را پدید آورده است.

دیگری میرزا فتاح خان گرمرودی که در زمان محمد شاه قاجار (سال 1254 قمری یا 1217 هجری شمسی) به نیابت حسین خان آجودان باشی برای مأموریت سیاسی راهی دولت های سه گانه اتریش، فرانسه و انگلستان شده بود. در سرانجام این مأموریت به خاطر حسن خدمت و موفقیت های کسب شده، از محمد شاه قاجار نشان شیر و خورشیدی از مرتبه اول دریافت نموده بود. در طول این سفر اقدام به نوشتن دو سفرنامه با نام های چهار فصل و شب نامه نموده بود که اولی مربوط به توضیح مأموریت ها در اروپا و دومی مربوط به توضیح جریان عیش و نوش و عشرت طلبی اروپائی ها بوده که در جواب اکاذیب نسبت داده شده به ایرانی ها نوشته شده بود.

این دو سفرنامه به همراه یک سفرنامه دیگر به نام سفرنامه ممسنی بعدها به وسیله نتیجه وی یعنی فتح الدین فتاحی به صورت یک کتاب یک جلدی 1200 صفحه ای به همراه بسیاری از اسناد دیگر گردآوری و در سال 1348 شمسی با نام سفرنامه میرزا فتاح خان گرمرودی به اروپا چاپ شد.

کتاب بازخوانی سفرنامه های اروپایی ایرنیان در عصر قاجار تالیف نغمه سهرابی ترجمه محمد سروی زرگر در 254 صفحه به بهای 98 هزار و 500 تومان از سوی نشر مرکز به چاپ رسید.